علل بزرگ شدن رحم چیست؟

اکثر زنانی که به این عوارض مبتلا هستند، از آن بی اطلاعند. این عوارض را میتوان از تغییر سایز لباس، مخصوصا دور کمر و ایجاد نفخ مکرر تشخیص داد. در کل برای اطمینان پیدا کردن از وجود این عارضه، باید معاینه لگنی انجام شود. در ادامه به دلایل خطرناک بزرگ شدن رحم خواهیم پرداخت.
 
۱. یائسگی
به علل نوسان سطح هورمون های ایجاد شده پیش از یائسگی، رحم بزرگتر میشود . بعد از وارد شدن به یائسگی رحم به وضعیت طبیعی خود برمیگردد.
 
۲. آدنومیوزسونوگرافی
علایم وجود آدنومیوز مثل فیبروئید است و چه بسا امکان دارد با وجود انجام هم بازخطا گرفته شود. این بیماری غیر سرطانی سبب میشود آستر رحم بطور مستقیم در دیواره عضلانی رحم رشد کند. در این وضعیت در طی دوره قائدگی، سلول های عضلانی خون ریزی میکنند و سبب درد و تورم میشوند .
 
۳. کیست های تخمدان
کیست های تخمدان، توده های پر از مایع هستند. این توده ها اکثر بی ضرر هستند ولی در صورت متورم تر شدن باعث بزرگتر شدن رحم و مشکلات جدّی تر میشوند .
 
۴. سرطان آندومتر
سرطان آندومتر اکثر در زنان یائسه و بین سنین ۵۵ تا ۶۵ سال رخ میدهد . از علامت های این سرطان میتوان به بزرگ شدن رحم اشاره نمود .
 
۵. سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم نتیجه عدم اعتدال هورمونی در قائدگی و ریزش پوشش اندومتری رحم است. بدن معمولاً پوشش اندومتر را در طی دوره قائدگی از طریق خون ریزی دفع می کند. ولی در بعضی از زنان، این پوشش کاملاً از بین نمی رود و با گردش ماهیانه تداخل پیدا می کند. انباشت پوشش اندومتری سبب التهاب و بزرگ شدن رحم میشود.
 
۶. فیبروئید ها
یکی از رایج ترین دلایل برای بزرگی رحم، فیبروئید ها هستند؛ فیبروئیدها توده های کوچک غیر سرطانی هستند که میتوانند تا چند کیلو وزن داشته باشند. این توده ها در امتداد دیواره های رحم یافت میشوند . این عوارض در زنان بالای ۴۰ سال و اوایل ۵۰ سالگی رایج تر است. درصورتی که فیبروئیدها بیش از حد رشد کنند، باعث بزرگ شدن رحم خواهند شد و همچنین به تکرر ادرار و فشار به روده منجر میشوند.1

علائم بزرگ شدن رحم

علاوه بر تغییر در اندازه فیزیکی این اندام، بزرگ شدن رحم ممکن است مشکلات جنسی و علائم زیر را ایجاد کند:

- اختلالات چرخه قاعدگی، مانند خونریزی شدید و گرفتگی

- احساس توده در قسمت پایین شکم

- کم خونی ناشی از خونریزی بیش از حد قاعدگی

- ضعف عمومی و رنگ پریدگی

- افزایش وزن در ناحیه کمر بر اثر رشد بیش از حد رحم

- احساس فشار در رحم و اندام های اطراف آن

- گرفتگی در ناحیه لگن

- یبوست

- تورم و گرفتگی در پاها

- کمردرد

- تکرر ادرار

- ترشحات آبکی

- خونریزی پس از یائسگی

- درد در هنگام رابطه جنسی

علائم بزرگ شدن رحم ممکن است بسته به آنچه که باعث آن شده است متفاوت باشد.2
 

تشخیص بزرگ بودن رحم

متخصص زنان و زایمان معاینه کاملی را برای تعیین بهترین دوره درمان انجام میدهد . متخصص اول متورم بودن رحم را از طریق معاینه لگن بررسی میکند.

بزرگی رحم بسیاری از بانوان دچار ادنومیوزیس دو تا سه برابر میزان عادی است. ازمایش های دیگری هم مثل سونوگرافی انجام میشود تا متخصص بتواند عوارض را تشخیص دهد و وجود تومور در رحم را بررسی کند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویری از اندام های داخلی مثل رحم استفاده میشود.

متخصص سونوگرافی بعد از زدن ژل اختصاصی روی شکم پروب دستی کوچک را روی شکم میکشد. پروب تصاویری را روی نمایشگر بازتابیده میکند و به این ترتیب داخل رحم دیده میشود.

اگر تشخیص طبق عکس های سونوگرافی ممکن نباشد، پزشک ام آر آی را برای تهیه عکس های با وضوح بالا از رحم انجام میدهد . در ام آر آی برای تهیه تصاویری دقیق از اندام های داخلی از امواج رادیویی و آهنربا استفاده میشود . بیمار باید راکد روی تخت فلزی دراز بکشد، بعد تخت داخل دستگاه اسکن لغزانده میشود. اگر احتمال حاملگی وجود داشته باشد، باید حتماً با متخصص در بین گذاشته شود. بعلاوه وجود قطعات فلزی یا دستگاه های الکتریکی مثل پیس میکر( ضربان ساز قلب)، پیرسینگ یا ترکش فلزی در بدن باید به پزشک و متخصص ام آر آی آگاهی داده شود.1

شیوه های درمان بزرگ شدن رحم

راه های درمان این عارضه به نوع آن بستگی دارد، ولی در اغلب موارد، در این خصوص درمانی انجام نمی شود مگر در وضعیت خطرناک. بطور کلی راه های درمان بزرگ شدن رحم را بیان می کنیم:
 
1- داروهای ضدالتهاب
ایبوپروفن مانند آشنایی از داروهای ضدالتهاب است که برای کاهش جریان خون قائدگی و کاهش درد و انقباض های شدید استفاده میشود . پزشک به بیمار سفارش می کند که استفاده داروهای ضدالتهاب را از دو یا سه روز پیش از آغاز قاعدگی آغاز کند و استفاده آن را در زمان قائدگی هم ادامه دهد.
 
2- هورمون درمانی
قرص ضدبارداری، داروی ضدبارداری صرفا پروژستین( خوراکی، امپول یا دستگاه داخل رحمی) و آنالوگ های ازاد کننده هورمون گنادوتروپین GnRH مثل لوپرون ( لوپرولاید) در هورمون درمانی سفارش می‎شود. هدف از هورمون درمانی این است که با کنترل میزان استروژن علایم را کاهش داد. از دستگاه های ضدبارداری داخل رحمی میتوان به مدت ۵ سال استفاده کرد.
 
3- اندومتریال ابلیشن
متخصص زنان و زایمان پوشش داخلی حفره رحم را برمی دارد. این عمل سرپایی است و زمان بهبود کوتاهی دارد. اما اندومتریال ابلیشن برای تمام بیماران مناسب نیست، زیرا ادنومیوز اغلب تا عمق زیادی از عضله های رحم پیشروی میکند .
 
4- آمبولیزاسیون شریان رحمی
متخصص در این عمل شریان های خاصی را می بندد که خون را به ناحیه موردنظر می رساند. ادنومیوز با قطع شدن جریان خون کوچک میشود . آمبولیزاسیون(رگ بندی) شریان رحمی معمولاً برای درمان فیبروم رحمی هم انجام میشود . بیمار برای این عمل باید بستری شود و بعد از عمل یک شب در بیمارستان بماند. از آنجایی که تهاجم عمل حداقل است، جای زخم در رحم باقی نمی ماند.
 
5- جراحی اولتراسوند متمرکز به کمک ام آر آی MRgFUS
در جراحی اولتراسوند متمرکز به کمک ام آر آی از امواج متمرکز با شدت بالا برای گرم کردن و تخریب بافت هدف استفاده میشود . گرما باتوجه به عکس های ام آر آی در حین حقیقی تحت نظر گرفته میشود . پژوهش های انجام شده بیانگر موفقیت آمیز بودن این شیوه در تسکین علایم است. با این حال هنوز باید پژوهش های بیشتری انجام شود.
 
6- هیسترکتومی
تنها شیوه درمان کامل ادنومیوز برداشتن رحم یا هیسترکتومی است که مداخله جراحی گسترده ای به حساب می آید و صرفاً در موارد شدید و بر روی بانوانی انجام می شود که تصمیم حاملگی ندارند. از آنجایی که ادنومیوز به تخمدان ها اسیب نمی زند، میتوان آنها را حفظ کرد.3

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.niniban.com
3.www.pezeshk.us